Hakkâri, Türkiye’nin güneydoğusunda yer alan ve Doğu Anadolu Bölgesi’nin doğusunda bulunan bir ildir. Coğrafi konumu itibarıyla doğusunda İran, güneyinde Irak, batısında Şırnak, kuzeyinde ise Van illeriyle çevrilidir. Yüzölçümü bakımından Türkiye’nin büyük illerinden biri olmasına rağmen, engebeli ve dağlık arazisi nedeniyle yerleşim alanları sınırlıdır.
Hakkâri, yüksek dağları, derin vadileri ve sert iklimi ile bilinir. Türkiye’nin en yüksek dağlarından biri olan Cilo Dağı burada yer almakta olup, Buzul Dağları olarak da anılan bu bölge, ülkemizin önemli doğal güzelliklerinden biridir. Ayrıca şehir, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ve çeşitli kültürlerin izlerini taşımaktadır.
Sınır komşusu olduğu İran ve Irak ile tarihi ve ticari bağları bulunan Hakkâri, özellikle yaylacılık, hayvancılık ve el sanatları ile öne çıkmaktadır. Son yıllarda doğa turizmi açısından da ilgi çekmeye başlamış ve trekking, dağcılık ve kampçılık gibi doğa sporlarıyla uğraşanlar için önemli bir destinasyon hâline gelmiştir.
YouTube kanalımızda gerekli videolara denk gelebilirsiniz. Ayrıca Doğu Anadolu Bölgesi için diğer şehirlere göz atmanızı tavsiye ederiz.
Hakkari
Hakkâri, tarih boyunca birçok medeniyetin egemenliği altına girmiştir. İlk olarak Hurri ve ardından Urartu krallıklarının bir parçası olan bölge, Pers İmparatorluğu’nun hâkimiyetine girdikten sonra Arap egemenliğine geçmiştir. Abbâsîler döneminden itibaren, 9. yüzyıldan başlayarak yerel Kürt beyleri bölgeyi yönetmeye başlamış, 10. yüzyıldan itibaren ise Mervaniler’in kontrolüne geçmiştir. Kısa bir süre Selçuklulara bağlı kalan Hakkâri, 16. yüzyılın başlarına kadar Van ve Amadiye bölgelerini de yönetmiştir. 12. yüzyıldan 19. yüzyılın ortalarına kadar Hakkâri emirleri tarafından idare edilen bölge, 1548 yılında Osmanlı egemenliğine girmiştir.
Stratejik konumu nedeniyle birçok farklı etnik ve dini topluluğa ev sahipliği yapan Hakkâri, 1662 yılında Katolik mezhebini benimsemeyen Asurilerin Diyarbakır metropoliti XIII. Mar Şimun Denha öncülüğünde yeniden örgütlenmesiyle önemli bir dini merkez hâline gelmiştir. Asuriler, Hakkâri’nin Kodşanis (günümüzde Konak) köyünü patriklik merkezi olarak belirlemiş ve 1918 yılına kadar burada varlıklarını sürdürmüştür.
19. yüzyılın ortalarına kadar Hakkâri nüfusunun önemli bir kısmını oluşturan Nasturiler, 1843 ve 1846 yıllarında Cizre Emiri Bedirhan Bey ile Hakkâri Emiri Nurullah Bey’in düzenlediği saldırılarda büyük kayıplar vermiştir. 1915-1918 yılları arasında bölgedeki aşiretlerle yaşanan çatışmalar sonucunda Nasturiler, İran’daki Urmiye bölgesine ve ardından İngiliz yönetimindeki Irak’a göç etmek zorunda kalmıştır. 1924 yılında geri dönmeye çalışsalar da 12-28 Eylül 1924 tarihleri arasında gerçekleştirilen Şemdinli Harekâtı ile engellenmişlerdir.
İdari yapılanmada zaman içinde değişiklikler yaşanmıştır. Daha önce Siirt iline bağlı olan Beytüşşebap ilçesi, 6 Mayıs 1936’da Hakkâri’ye bağlanmıştır. Çukurca, 1953 yılında Hakkâri merkezden ayrılarak ilçe statüsü kazanmış, 1957’de ise Uludere, Beytüşşebap’tan ayrılarak ilçe olmuştur. 1990 yılında bu iki ilçe Şırnak’a bağlanmıştır. Son olarak, 2018 yılında Derecik, Şemdinli’den ayrılarak ilçe statüsüne kavuşmuştur.
Hakkari İçin Anlık Hava Durumu
Hakkâri, Türkiye’nin güneydoğusunda yer alan ve engebeli arazi yapısıyla dikkat çeken bir ildir. Doğusunda İran, güneyinde Irak ile sınır komşusudur. Batısında Şırnak, kuzeyinde ise Van illeri bulunmaktadır.
Hakkâri’nin en yüksek noktası, 4.150 metreye ulaşan Cilo Dağı’dır ve burası Türkiye’nin en yüksek ikinci zirvesidir. İl genelinde çok çetin ve zorlu coğrafi koşullar hâkimdir. Yüz ölçümünün büyük bir kısmı dağlık alanlardan oluşmakta olup, Yüksekova ilçe merkezi dışında düzlük alan oldukça sınırlıdır. Bölgedeki dağların yüksekliği birçok yerde 3.000 metreyi aşmaktadır.
Şehrin Irak ile sınırını oluşturan Çukurca ve Şemdinli ilçeleri, kuzey kesime kıyasla daha düşük yükseltiye sahiptir. Ancak genel olarak Hakkâri’nin coğrafi yapısı, dik yamaçlar, derin vadiler ve yüksek platolar ile karakterizedir. Bu zorlu arazi yapısı, ulaşım ve yerleşim açısından bazı kısıtlamalar oluşturmakla birlikte, bölgeye doğal bir korunaklılık da sağlamaktadır.
Hakkâri’nin yüksek rakımı ve engebeli arazi yapısı, iklim koşullarını oldukça sert ve elverişsiz hâle getirmektedir. Yaz ayları sıcak ve kurak geçerken, kış ayları oldukça soğuk ve yağışlıdır. Doğu Anadolu Bölgesi’nde en fazla yağış alan yerlerden biri olan Hakkâri’de, özellikle ilkbahar aylarında yağış miktarı artmakta ve aylık 100 mm’yi aşabilmektedir. Yıllık ortalama yağış miktarı yaklaşık 800 mm olup, kış aylarında kar örtüsü uzun süre yerde kalabilmektedir.
Bölgedeki sıcaklık ortalaması yıllık 10°C civarındadır. Ancak kış ve yaz ayları arasındaki sıcaklık farkı oldukça belirgindir. Kış mevsiminde sert soğuklar görülürken, yaz aylarında ise sıcaklık yükselmekte ve kuraklık etkisini göstermektedir. Bu iklim yapısı, tarımsal faaliyetleri kısıtlarken, özellikle kış aylarında ulaşımı da zorlaştırmaktadır.
Hakkâri’de geçim kaynaklarının başında sınır ticareti ve hayvancılık gelmektedir. Irak ve İran’a açılan sınır kapıları aracılığıyla yapılan sınır ticareti, bölge ekonomisi için önemli bir yer tutmaktadır. Ancak sınır ticareti zaman zaman siyasi ve ekonomik gelişmelere bağlı olarak dalgalanmalar yaşayabilmektedir.
Bunun yanı sıra, hayvancılık bölgenin coğrafi yapısı ve iklim şartları nedeniyle uzun yıllardır temel geçim kaynaklarından biri olmuştur. Küçükbaş hayvancılık yaygın olup, özellikle koyun ve keçi yetiştiriciliği öne çıkmaktadır. Son yıllarda devletin ve özel sektörün istihdam teşvikleriyle Hakkâri ve ilçelerinde ekonomik hareketlilik sağlanmış olsa da, bu teşvikler hâlâ istenilen seviyeye ulaşmamıştır. Tarım ise zor coğrafi koşullar ve iklim nedeniyle sınırlı bir ölçekte yapılmaktadır.
Hakkari Mutfağı Yöresel Lezzetler: Hakkari’de ne yenir?
Hakkari, kendine has mutfak kültürüyle damakları şenlendiren eşsiz lezzetlere ev sahipliği yapmaktadır. Geleneksel tarifler, yıllardır süregelen birikimle bugüne ulaşmış ve hala sofraları süslemektedir. İşte Hakkari’nin meşhur yemekleri:
- Devin (dewîn)
- Mumbar dolması
- Kiretmütte kavurma
- Sac kavurma
- Soğanlı cacık
- Otlu buğday çorbası
- Çevirmeli pilav
- Lüşeli pilav
- Tavuk dolması
- Kenger cacığı
- Hakkari kebabı
- Patates kebabı
- Buğday çorbası
- Pirpine otu yemeği
- Yumurtalı taze fasulye
- Kabaklı köfte
- Etli haşlama
- Patlıcan kebabı
- Peynirli çörek
- Nohutlu bulgur pilavı
- Tereyağlı yoğurt
- Tandırda tavuk
Eğer Hakkari’ye yolunuz düşerse, bu eşsiz tatları mutlaka denemelisiniz! Ayrıca konu içerisindeki yöresel lezzetleri sizlerde evinizde denemeniz açısından Yemek sayfamız üzerinden inceleyip görebilirsiniz.
Hakkari’de Hediyelik Eşya Ne Alınır?
Hakkari’den alınabilecek en özel hediyelikler arasında el dokuması kilimler ve halılar yer almaktadır. Yöresel Hakkari kilimleri, bölgenin kültürel mirasını yansıtan en değerli ürünlerden biridir. Ayrıca, bölgeye özgü bal, otlu peynir ve doğal şifalı bitkiler de hediyelik olarak tercih edilebilir. Geleneksel gümüş takılar ve el yapımı ahşap eşyalar da Hakkari’ye özgü hediyelikler arasında yer almaktadır.
- Hakkari Kilimi
Hakkari’nin İlçeleri Nereler?
Hakkari, 4 ilçeden oluşmaktadır. Yüksekova, şehrin en büyük ilçesi olup muhteşem doğasıyla bilinir. Şemdinli, tarihi yapıları ve yeşil vadileriyle dikkat çekerken, Çukurca ise doğal güzellikleri ve eski taş evleriyle öne çıkar. Derecik ilçesi ise son yıllarda gelişen bir bölge olup doğal güzellikleriyle keşfedilmeye değerdir. Her ilçesi, doğa ve tarih meraklıları için keşfedilecek farklı güzellikler sunmaktadır.
- Hakkâri (il merkezi)
- Çukurca
- Derecik
- Şemdinli
- Yüksekova
Hakkari Merkezde Gezilecek Yerler Nereler?
Türkiye’nin en doğusunda yer alan Hakkari, doğal güzellikleri ve tarihi yapılarıyla keşfedilmeyi bekleyen bir şehir. Hakkari merkezde gezilecek yerler arasında Kayme Sarayı, Meydan Medresesi ve Hakkari Müzesi bulunmaktadır. Doğa severler için ise Merga Bütan Kayak Merkezi, Cilo Dağları ve Seyithan Gölü harika rotalar sunar. Ayrıca, Zap Vadisi ve çevresindeki doğa yürüyüş parkurları da ziyaretçilere eşsiz bir deneyim yaşatır.
- Berçelan Yaylası
- Meydan Medresesi
Hakkari’de ne yenir, Hakkari’de nereye gidilir, Hakkari’de hediyelik eşya ne alınır, Hakkari’de gezilecek yerler, Hakkari’nin ilçeleri nereler, Hakkari merkez gezilecek yerler neresidir gibi sorularınıza olabildiğince doğru bir araştırma yaparak yanıt verdiğimizi düşünüyoruz. Eksik veya düzeltilmesi gereken noktalarda yorum yapabilir ve sizlerde içerik paylaşabilirsiniz.
