Çanakkale – Destanın Yazıldığı Topraklar

Çanakkale, Türkiye’nin kuzeybatısında, Marmara Bölgesi’nde yer alan tarihi ve stratejik önemi yüksek bir ildir. İstanbul ile birlikte hem Asya hem de Avrupa kıtalarında toprağı bulunan iki ilden biridir. Çanakkale Boğazı, bu iki kıtayı birbirinden ayırırken aynı zamanda önemli bir geçiş noktası oluşturur. İl, Edirne, Tekirdağ ve Balıkesir ile komşudur.

Coğrafi olarak geçiş özellikleri gösteren Çanakkale’de genellikle Akdeniz iklimi hâkimdir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ise ılıman ve yağışlı geçer. Türkiye’nin en batı noktalarını da bünyesinde barındırır. Baba Burnu Anadolu’nun en batı noktası olurken, Türkiye’nin en batı noktası ise Gökçeada’daki İncirburnu’dur. Aynı zamanda Türkiye’ye ait en büyük adalar olan Bozcaada ve Gökçeada da Çanakkale il sınırları içerisindedir.

YouTube kanalımızda gerekli videolara denk gelebilirsiniz. Ayrıca Marmara Bölgesi için diğer şehirlere göz atmanızı tavsiye ederiz.

Çanakkale

Çanakkale’nin bulunduğu yer, 19. yüzyılda “Kale-i Sultaniye” olarak adlandırılmaktaydı ve bu isim, 1890 yılında şehrin resmi adı olarak kayıtlara geçmiştir. Osmanlı döneminde, Çanakkale önemli bir kale işlevi görmüş ve bu işlevin bir kanıtı olarak “Kale-i Sultaniye” adı kullanılmıştır.

17. yüzyılın sonlarından itibaren Çanakkale’de gelişen çömlek yapımı, şehre büyük bir ün kazandırmıştır. Bu dönemde bir seyyahın, burada üretilen seramiğin kalitesinden etkilenip, bunu Hollanda’nın Delft şehrinde üretilen seramiklerle karşılaştırması sonucu, şehre “Çanak Kalesi” ismi verilmiştir. Bu isim zamanla Çanakkale’ye dönüşmüştür.

Çanakkale isminin Yunancası “Δαρδανέλλια” veya “Dardanellia”dır ve bu isim zamanla İngilizceye “Dardanelles” olarak çevrilmiştir. 1920’lerde ise İngilizler, Çanakkale’ye “Chanak” veya “Kale Sultanie” adlarını kullanmaya başlamışlardır. Bu isim değişiklikleri, şehrin tarihi boyunca kültürel ve dilsel etkilerin bir yansımasıdır.

Çanakkale il sınırları, Antik Çağ’dan kalan önemli kalıntıları bünyesinde barındırır, özellikle de Troya’nın kalıntıları. Bölgede ilk yerleşimin izleri, yaklaşık 6000 yıl öncesine, Bakır Çağı’na kadar gitmektedir. Bu döneme ait bilinen kalıcı yerleşim izleri, Kumtepe civarında bulunmuştur. Kumtepe Höyüğü, MÖ 4.800 – 4.000 arasında yerleşim izleri barındıran ve bu döneme ait kazıların yapıldığı bir alan olarak büyük önem taşır.

Troya, MÖ 3000 civarında kurulmuş ve büyük bir deprem sonucu MÖ 2500’de yıkılmıştır. Bu yerleşim, zaman içinde çok sayıda medeniyete ev sahipliği yapmış ve bu medeniyetlerin izleri hala günümüzde devam etmektedir. Hellespontin Phrygia’nın bilinen en eski tümülüsü olan Kızöldün Tümülüsü’nde bulunan Polyksena Lahdi ise Troya Müzesi’nde sergilenmektedir.

Sonraki yüzyıllarda, Çanakkale’nin stratejik önemi giderek arttı. MÖ 7. yüzyılda Lidyalılar bölgeyi hakimiyetlerine almış, ardından MÖ 6. yüzyıl ortalarında Persler egemenliği ele geçirmiştir. Perslerin ünlü hükümdarları Darius ve Xerxes, bölgeyi kontrol etmek amacıyla büyük çabalar sarf etmiştir. Herodot’un eserlerine göre, Xerxes, Çanakkale Boğazı üzerinde Avrupa’ya geçmek için ilk köprüyü kurmuştur. MÖ 386 yılında Spartalılar ile yapılan Kral Barışı’ndan sonra Persler, bölgedeki hakimiyetlerini güçlendirmiştir.

Çanakkale İçin Anlık Hava Durumu

Büyük İskender, MÖ 334’te bu bölgeyi Perslerden almak için Çanakkale Boğazı’nı geçerek Kocabaş Çayı’nda (Granikos) Pers ordusuna büyük bir yenilgi tattırmış ve bölgeyi ele geçirmiştir. Ancak İskender’in ani ölümüyle birlikte, bölgeyi ünlü komutanlarından Antigonos yönetmiştir. Antigonos’un uzun süre yönetim sürememesi sonucunda, Galatlar bölgeye yerleşmiş ve bölgeyi ele geçirmiştir.

MÖ 133’te Bergama Kralı III. Attalos’un vasiyetiyle Roma İmparatorluğu’na bağlanan Çanakkale, Roma’nın Doğu ve Batı olarak ikiye ayrılmasından sonra Bizans İmparatorluğu’nun egemenliğine girmiştir. Bizans döneminde İmparator Justinian, Eceabat yakınlarında boğazın kontrolünü sağlamak amacıyla kale inşa ettirmiştir.

Türk hakimiyeti ise 11. yüzyıl sonlarına dayanır. Ünlü deniz komutanı Çaka Bey’in seferleriyle başlayan Türk egemenliği, Karesi Beyliği’nin Osmanlı İmparatorluğu’na katılmasıyla 1361’de Osmanlı dönemine dönüşmüştür. Bu dönemde, yaklaşık 6 asır sürecek olan Osmanlı egemenliği Çanakkale’nin tarihindeki önemli bir dönüm noktasını oluşturmuştur.

2019 yılı itibarıyla nüfusu 542.157 olan Çanakkale, tarihi boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, özellikle Troya Antik Kenti ve Gelibolu Yarımadası ile dünya tarihine damga vurmuştur. Çanakkale Savaşı’nın yaşandığı topraklar, bugün anıtlar ve müzelerle donatılmış olup, yerli ve yabancı turistler için büyük bir ziyaret noktasıdır.

Çanakkale, Cumhuriyet’in ilk yıllarında Biga ve Gelibolu sancaklarının kaldırılmasıyla, bu iki bölgenin ortasında yer alan Çanak köyünün il merkezi ilan edilmesiyle oluşmuştur. 1927 yılında yapılan nüfus sayımına göre merkez nüfusu yalnızca 8.500’dü. Ancak bölgenin tarihi çok daha eskiye dayanır; Hellespontos ve Dardanelles olarak da bilinen Çanakkale’de 3000 yıldan beri yerleşim olduğu bilinmektedir.

Çanakkale’nin en önemli tarihi merkezlerinden biri olan Truva (Troia) Antik Kenti, M.Ö. 2500 yılında büyük bir depremle yıkılmış, sonrasında Lidyalıların yönetimine girmiştir. Milattan önce 336 yılında, Pers İmparatorluğu bölgede büyük bir güç haline gelmiş, ancak Büyük İskender, Granikos (Biga) Çayı kıyılarında Persleri ağır bir yenilgiye uğratmıştır. Osmanlı döneminde ise Karesioğulları Beyliği’nin yıkılmasıyla bugünkü Çanakkale topraklarının büyük bir bölümü Osmanlı egemenliğine girmiş, Bizans’ın zayıflamasıyla Boğazlar üzerindeki Osmanlı kontrolü daha da güçlenmiştir.

Coğrafi olarak Çanakkale, Biga Yarımadası üzerinde yer alır ve ilin en önemli yükseltisi Biga Dağları’dır. “Biga” adının yaygın kullanımı, Osmanlı döneminde buranın Biga Sancağı olarak anılmasından kaynaklanır. Osmanlı Devleti döneminde il merkezi Biga iken, Cumhuriyet döneminde kazanılan başarıların ardından ilin adı ve merkezi Çanakkale olarak değiştirilmiştir. Çanakkale ismi, bölgede gelişmiş olan çanak ve çömlekçilik zanaatından gelir. Şehrin simgelerinden biri olan Kale-i Sultaniye ile çanakçılığın birleşmesi sonucunda, şehir “Çanakkale” adını almıştır.

Çanakkale ili, Marmara Bölgesi’nin kuzeybatısında yer almakta olup, merkez ilçesi, ilin kuzeybatısında konumlanmaktadır. Merkez ilçenin kuzeyinde Lapseki, doğusunda Çan, batısında ise Bayramiç ve Ezine ilçeleri yer alır. Çanakkale Boğazı, ilin kuzey ve kuzeybatısında doğal sınır işlevi görmektedir.

Ormanlık alanlar, Çanakkale’nin en dikkat çeken coğrafi özelliklerinden biridir. İl topraklarının %53,9’u ormanlarla kaplıdır ve bu alan yaklaşık 536.964 hektar büyüklüğündedir. Bu ormanların büyük kısmı, yani 449.024 hektarı, koru ormanları olarak kalırken, 87.969 hektarı köylülere dağıtılan, ticaret yapılan ve kesilmeye uygun ormanlardan oluşmaktadır. Çanakkale’nin ormanlarında çoğunlukla kızılçam ve meşe türleri yer alır.

İklim açısından, Çanakkale’de Akdeniz ve Karadeniz iklimi arasında geçiş özelliği gösteren bir iklim hakimdir. Kıyı ilçelerinde ve adalarda bu iklim özellikleri benzer şekilde görülürken, iç bölgelere doğru yükselti arttıkça, sıcaklık farkları daha belirgin hale gelir. Bu bölgelerde yılın büyük kısmında rüzgarlı günler yaşanır.

Çanakkale’de büyük bir su kaynağı yoktur, ancak bazı önemli göller ve barajlar mevcuttur. Gelibolu Yarımadası’ndaki Tuzla Gölü, Biga ilçesindeki Hoyrat Gölü ve Ece Gölü gibi su kütleleri, ilin su kaynakları arasında yer alır. Özellikle Ece Gölü, son yıllarda kurutularak tarıma uygun hale getirilmeye çalışılmaktadır.

Çanakkale’nin coğrafyasında 4 farklı su kütlesiyle kıyısı bulunur ve her bir ilçenin bu su kütlelerine olan kıyı uzunlukları, ilin coğrafi özelliklerinin çeşitliliğini yansıtır. Bu konuda detaylı bilgilere aşağıdaki tablodan ulaşılabilir.

Çanakkale, tarihsel olarak farklı toplumların egemenliğinde kalmış ve bu etkileşimler şehrin mimarisine ve kültürüne derin izler bırakmıştır. 1970’lerden itibaren yapılan ticari yatırımlar, şehrin hızla modernleşmesine ve geleneksel yapısının yerini daha çağdaş bir yapıya bırakmasına neden olmuştur. Ticaretin artmasıyla ulaşım kolaylaşmış ve şehirdeki görünüm değişmiştir. Bugün Çanakkale, Türkiye’nin en modern şehirlerinden biri olarak öne çıkmakta olup, geniş kaldırımları, temiz caddeleri ve bakımlı binalarıyla örnek bir şehir olarak gösterilmektedir.

Çanakkale’nin kültürel yapısı oldukça zengindir ve çeşitli etnik grupları bünyesinde barındırır. Göçmenler, Türkmenler, Pomaklar, Yörükler, Çerkezler ve az sayıda Boşnak, Çanakkale’nin toplum yapısını şekillendiren başlıca gruplardır. Pomaklar ve Yörükler genellikle tarımla uğraşır. Geleneksel giyim açısından da bu grupların farklılıkları gözlemlenir. Yörükler ve Pomaklar, geleneksel olarak farklı kıyafetler giyerler. Yörükler geleneksel Yörük kıyafetleri giyerken, Pomaklar da farklı biçimlerde geleneksel kıyafetlere sahiptir.

Çanakkale’nin il ve ilçe merkezlerinde modern giyim tarzları yaygınken, kırsal kesimden gelen kadınlar genellikle beyaz Yemenî adı verilen eşarp ve şalvarla siyah naylonumsu kumaştan pardösü (ferace) giyerler. Kırsal kesim erkeklerinde ise baskın giyim türü pantolon, ceket ve kaskettir. Kırsal alanda şalvar giyen erkekler nadirdir.

Bununla birlikte, Çanakkale’nin tarihi ve doğal zenginlikleri, bölgenin turizm potansiyelini oldukça artırmasına rağmen, şehre gelen turist sayısı beklenenin altında kalmaktadır. Bunun başlıca sebeplerinden biri, il merkezi ve çevresindeki birçok alanın sit alanı ilan edilmesidir. Bu durum, yerleşim alanlarının genişlemesini ve şehirle ilgili turizm yatırımlarını engellemektedir. Bu yüzden, Çanakkale’nin büyüme hızı daha sınırlı kalmıştır.

Çanakkale Mutfağı Yöresel Lezzetler: Çanakkale’de ne yenir?

Çanakkale, kendine has mutfak kültürüyle damakları şenlendiren eşsiz lezzetlere ev sahipliği yapmaktadır. Geleneksel tarifler, yıllardır süregelen birikimle bugüne ulaşmış ve hala sofraları süslemektedir. İşte Çanakkale’nin meşhur yemekleri:

Eğer Çanakkale’ye yolunuz düşerse, bu eşsiz tatları mutlaka denemelisiniz! Ayrıca konu içerisindeki yöresel lezzetleri sizlerde evinizde denemeniz açısından Yemek sayfamız üzerinden inceleyip görebilirsiniz.

Çanakkale’de hediyelik eşya ne alınır?

Tarihi ve kültürel mirasıyla ünlü Çanakkale, ziyaretçilere birbirinden güzel hediyelik eşyalar sunar. Şehirde hem tarihî hem de yöresel kültürü yansıtan birçok özel ürün bulabilirsiniz. Troya’nın efsanevi atmosferini taşıyan figürlerden, Bozcaada’nın eşsiz şaraplarına kadar Çanakkale’den sevdiklerinize götürebileceğiniz en özel hediyeleri sizin için listeledik!

Çanakkale’nin ilçeleri nereler?

Marmara ve Ege’yi birbirine bağlayan stratejik konumu, tarihi mirası ve doğal güzellikleriyle Çanakkale, 12 ilçeden oluşan zengin bir coğrafyaya sahiptir. Her ilçesi kendine özgü bir kültürel dokuya ve doğal güzelliğe sahiptir. Merkez ilçenin yanı sıra, tarihi savaş alanlarıyla ünlü Gelibolu, muhteşem plajlarıyla tanınan Bozcaada ve Gökçeada, mitolojik Troya topraklarıyla ünlü Ezine gibi birçok farklı bölgeyi keşfedebilirsiniz. İşte Çanakkale’nin tüm ilçeleri;

Çanakkale merkez gezilecek yerler neresidir?

Çanakkale, tarihi dokusu ve doğal güzellikleriyle her yıl binlerce turisti ağırlayan özel şehirlerimizden biri. Şehir merkezinde gezip görebileceğiniz birçok önemli nokta bulunuyor. İşte Çanakkale merkezde mutlaka ziyaret etmeniz gereken yerler!

• Çanakkale Troya Müzesi
• Aynalı Çarşı
• Çimenlik Kalesi
• Troya Ören Yeri 
• Çanakkale Deniz Müzesi
• Çanakkale Kent Müzesi Ve Arşivi

Çanakkale’de ne yenir, Çanakkale’de nereye gidilir, Çanakkale’de hediyelik eşya ne alınır, Çanakkale’de gezilecek yerler, Çanakkale’nin ilçeleri nereler, Çanakkale merkez gezilecek yerler neresidir gibi sorularınıza olabildiğince doğru bir araştırma yaparak yanıt verdiğimizi düşünüyoruz. Eksik veya düzeltilmesi gereken noktalarda yorum yapabilir ve sizlerde içerik paylaşabilirsiniz.