Adıyaman – Nemrut Dağı’nın Yüce Mirası

Adıyaman’ın kuzeyinde Çelikhan, doğusunda Kahta, güneydoğusunda Samsat ve Atatürk Barajı göleti, güneyinde Fırat Nehri, batısında ise Besni ve Tut ilçeleri bulunmaktadır. Şehrin yüz ölçümü 1702 kilometrekare olup, deniz seviyesinden yüksekliği 669 metredir.

YouTube kanalımızda gerekli videolara denk gelebilirsiniz. Ayrıca Güney Doğu Anadolu Bölgesi için diğer şehirlere göz atmanızı tavsiye ederiz.

Adıyaman

Tarihi süreçte, Adıyaman başlangıçta yalnızca Hısn-ı Mansur Kalesi ve çevresinde bir yerleşim alanı olarak kalmışken, 1954 yılında il merkezi ilan edilmesiyle hızlı bir gelişim sürecine girmiştir.

İlçenin doğal yapısı incelendiğinde kuzey bölgesi dağlık, güney tarafı ise ovadır. Ova, güneydeki Fırat Nehri’ne ve Atatürk Barajı göleti kıyılarına kadar uzanır. Şehir merkezinin birkaç kilometre kuzeyinden başlayarak yükselen dağlık bölgeler, Güneydoğu Toroslar’ın bir kısmını oluşturur ve doğu-batı yönünde uzanır. Adıyaman’ın yüz ölçümünün üçte birinden fazlasını kaplayan bu dağlık alanlarda, yayla ikliminin etkisi hissedilmektedir.

Uzun yıllar boyunca “Hısnımansur” adıyla anılan Adıyaman, çok eski çağlardan beri yerleşime sahne olan zengin bir geçmişe sahiptir. Bölge, tarih boyunca pek çok farklı uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Hititler, Hurri-Mitanniler, Kummuh Krallığı, Asurlular, Persler, Seleukoslar, Kommagene Krallığı, Roma ve Bizans İmparatorlukları bu topraklarda hüküm sürmüştür.

Afyonkarahisar İçin Anlık Hava Durumu

7. yüzyıldan itibaren İslam akınlarının etkisiyle bölgeye Emevîler hâkim olmuş ve 670 yılında kale, Emevî komutanlarından Mansur bin Cavane tarafından yaptırılmıştır. Bölge, 758’de Abbâsîler yönetimine geçerken, 926-958 yılları arasında Hamdanîlerin kontrolüne girmiş; ardından yeniden Bizans egemenliği altına girmiştir. 11. yüzyıl itibarıyla Selçuklu akınlarına maruz kalan yerleşim, 1066 yılında Selçuklu kumandanı Gümüştekin tarafından fethedilmiştir. Bölge daha sonra Artuklu, Eyyûbî, İlhanlı, Akkoyunlu, Dulkadiroğulları ve Memlüklerin yönetimi altına girdikten sonra 1515 yılında Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Osmanlı döneminde 1519 yılında Maraş eyaletine bağlı bir sancak olarak kaydedilen Adıyaman, 1531’de Elbistan sancağına bağlı bir kaza olmuştur. 1563’te yeniden Maraş’a bağlanan yerleşim, uzun süre bu statüsünü korumuştur. Tanzimat sonrası yapılan düzenlemelerle, 1841’de kaza olarak kayda geçmiş, 1849’da Diyarbekir vilayetine bağlı bir sancak statüsüne yükselmiştir. Daha sonra 1859’da Malatya sancağına ve 1883’te Harput Vilayeti’ne bağlanmıştır. Cumhuriyetin ilanı ile birlikte Hısnımansur adı yerine Adıyaman ismi kullanılmış ve 22 Haziran 1954’te Adıyaman il statüsüne kavuşmuştur.

Büyük bir kısmı Atatürk Barajı sınırları içerisinde yer alan Adıyaman, 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerden ağır şekilde etkilenmiştir. Bu felakette şehirde toplam 8.387 kişi hayatını kaybetmiş, 17.499 kişi yaralanmıştır. Deprem sonrası şehir merkezi, güvenli zemin olarak belirlenen İndere Mahallesi’ne (Zey Köyü) taşınacaktır. Bu yeni bölge, merkeze yaklaşık 6 kilometre uzaklıktadır ve binlerce konutun inşası planlanmaktadır.

Tarih boyunca farklı isimlerle anılan Adıyaman’ın adıyla ilgili pek çok rivayet bulunmaktadır. Emevî komutan Mansur bin Cavane veya Abbasi halifesi Ebu Cafer el-Mansur’un adıyla bağlantılı olarak “Mansur’un kalesi” anlamına gelen Hısnımansur ismi kullanılmıştır. Süryaniler buraya “Klevdiye”, Bizanslılar ise “Pordoniom” demiştir. Seyyah Ainsworth’a göre, Doğulu coğrafyacılar bu şehre “Cholmodara”, Romalılar ise “Carbanum” adını vermiştir.

Adıyaman isminin tam olarak nereden geldiği bilinmemekle birlikte bazı iddialar bulunmaktadır. Bir teoriye göre, isim Luvice’de “Ana Tanrıça Ülkesi” anlamına gelen Adaumana ya da Ada-uma-(wa)na kelimelerinden türemiştir. Diğer bir anlatıya göre, yedi kardeşin putperest babalarına isyan etmesi sonucu “Yedi Yaman” ifadesinin zamanla Adıyaman’a dönüştüğü rivayet edilmektedir. Ayrıca, Yaman Bey adında bir komutanın adıyla ya da “güzel vadi” anlamına gelen Vadi-i Leman ifadesinin değişmiş hali olduğu da iddia edilmektedir.

Osmanlı döneminde halk arasında yaygın olarak Adıyaman adı kullanılsa da, resmi belgelerde uzun süre Hısnımansur ifadesi geçmiştir. 1928 yılının sonunda alınan bir kararla şehrin resmi adı Adıyaman olarak değiştirilmiştir.

Adıyaman Mutfağı Yöresel Lezzetler: Adıyaman’da ne yenir?

Adıyaman, kendine has mutfak kültürüyle damakları şenlendiren eşsiz lezzetlere ev sahipliği yapmaktadır. Geleneksel tarifler, yıllardır süregelen birikimle bugüne ulaşmış ve hala sofraları süslemektedir. İşte Adıyaman’ın meşhur yemekleri:

Eğer Adıyaman’a yolunuz düşerse, bu eşsiz tatları mutlaka denemelisiniz! Ayrıca konu içerisindeki yöresel lezzetleri sizlerde evinizde denemeniz açısından Yemek sayfamız üzerinden inceleyip görebilirsiniz.

Adıyaman’da Hediyelik Eşya Ne Alınır?

Adıyaman’dan alınabilecek en özel hediyeliklerden biri, şehrin ünlü tütünü ve tütün ürünleridir. Ayrıca, Nemrut Dağı’na özgü hatıra eşyaları, taş oymacılığı ürünleri ve minyatür heykeller oldukça popülerdir. Besni ve Kahta ilçelerinde üretilen doğal pekmez ve üzüm ürünleri, organik hediyelikler arasında yer alır. Yöresel el dokuması halılar ve kilimler de Adıyaman’dan alınabilecek geleneksel hediyelikler arasındadır. Bunların yanı sıra, Adıyaman mutfağına özgü baharatlar ve kuruyemiş çeşitleri de hediye olarak tercih edilebilir.

Adıyaman’ın İlçeleri Nereler?

Adıyaman, 9 ilçeden oluşmaktadır. Merkez ilçeye ek olarak Besni, Çelikhan, Gerger, Gölbaşı, Kahta, Samsat, Sincik ve Tut ilçeleri bulunmaktadır. Kahta, dünyaca ünlü Nemrut Dağı’na ev sahipliği yapmasıyla öne çıkar. Besni, üzüm bağlarıyla ünlüdür ve kaliteli pekmeziyle bilinir. Gölbaşı, doğal güzellikleriyle ziyaretçilerini kendine hayran bırakırken, Samsat ilçesi Atatürk Barajı’nın kıyısında yer alır. Çelikhan, dağlık yapısıyla doğa severler için cazip bir yerdir. Gerger, Sincik ve Tut ilçeleri ise tarihi ve doğal güzellikleriyle keşfedilmeye değer yerler arasındadır.

• Adıyaman (İl Merkezi)
• Besni
• Çelikhan
• Gerger
• Gölbaşı
• Kahta
• Samsat
• Sincik
• Tut

Adıyaman Merkezde Gezilecek Yerler Nereler?

Adıyaman, tarihi ve doğal güzellikleriyle öne çıkan bir şehirdir. Merkezde gezilecek yerler arasında Adıyaman Müzesi, Karakuş Tümülüsü ve Perre Antik Kenti bulunmaktadır. Şehir merkezindeki tarihi yapılar, Adıyaman’ın köklü geçmişini yansıtırken, çarşıları ve yöresel lezzetleri keşfetmek için ideal noktalardır. Ayrıca, şehirde bulunan Atatürk Barajı göleti ve çevresindeki mesire alanları, doğayla iç içe vakit geçirmek isteyenler için keyifli bir alternatif sunar.

Adıyaman’da ne yenir, Adıyaman’da nereye gidilir, Adıyaman’da hediyelik eşya ne alınır, Adıyaman’da gezilecek yerler, Adıyaman’ın ilçeleri nereler, Adıyaman merkez gezilecek yerler neresidir gibi sorularınıza olabildiğince doğru bir araştırma yaparak yanıt verdiğimizi düşünüyoruz. Eksik veya düzeltilmesi gereken noktalarda yorum yapabilir ve sizlerde içerik paylaşabilirsiniz.